ในวันที่ ๑๘ สิงหาคม ของทุกปี เป็นวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย”เนื่องจาก วันที่ ๑๘ สิงหาคม ๒๔๑๑ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรสุริยุปราคาเต็มดวงที่ทรงคำนวณไว้ล่วงหน้าถึง ๒ ปี ว่าจะเกิดในวันอังคาร ขึ้น ๑ ค่ำ เดือน ๑๐ ปีมะโรง พุทธศักราช ๒๔๑๑ โดยจะเห็นได้ที่หว้ากอ แขวงเมืองประจวบคีรีขันธ์ โดยมีคณะนักดาราศาสตร์จากประเทศฝรั่งเศส และเจ้าเมืองสิงคโปร์ร่วมสังเกตการณ์ด้วย
ความสำคัญของวันวิทยาศาสตร์ไม่เพียงแต่เป็นการรำลึกถึงพระปรีชาสามารถของพระมหากษัตริย์ไทยเท่านั้น หากยังเป็นสัญลักษณ์แห่งการพัฒนาทางวิทยาศาสตร์ของชาติ ซึ่งในปัจจุบันพระบรมวงศานุวงศ์ ยังคงสืบสานเจตนารมณ์นี้อย่างต่อเนื่อง ดังเช่นสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒนวรขัตติยราชนารี ที่ทรงมีพระปรีชาสามารถทางด้านวิทยาศาสตร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในสาขาสารเคมีก่อมะเร็ง และพิษวิทยาสิ่งแวดล้อม พระองค์ทรงเป็นนักวิทยาศาสตร์ที่ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ โดยองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ได้ทูลเกล้าฯ ถวาย เหรียญทองคำอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ในปี พ.ศ. ๒๕๒๙ เพื่อเชิดชูเกียรตินักวิทยาศาสตร์ที่เป็นบุคคลตัวอย่างทางวิชาการ ทรงเป็นบุคคลที่ ๓ ของโลกและเป็นนักวิทยาศาสตร์สตรีคนแรกของโลกที่ได้รับรางวัลนี้
และในปีนี้ประเทศไทยได้ประสบความสำเร็จด้านวิทยาศาสตร์ที่สำคัญอีกครั้งหนึ่ง
เมื่อสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒนวรขัตติยราชนารี ทรงนำนักวิจัยของสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ วิจัยและพัฒนายารักษามะเร็งแบบมุ่งเป้ากลุ่มชีววัตถุตัวแรก ของประเทศไทย คือยา“Trastuzumab” ได้สำเร็จโดยไม่ใช้การถ่ายทอดเทคโนโลยีจากต่างประเทศ นับเป็นนวัตกรรมของประเทศไทยโดยนักวิจัยไทย สร้างความมั่นคงทางยาให้กับประเทศในระยะยาว เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนไทยอย่างยั่งยืน และได้รับการขึ้นทะเบียนตำรับยาจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กระทรวงสาธารณสุข เมื่อวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๘ ในชื่อทางการค้าว่า “HERDARA”
นับเป็นเวลากว่าศตวรรษที่พระบรมวงศานุวงศ์ได้ทรงสับสนุน คิดค้น วิจัย ทางด้านวิทยาศาสตร์ เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชน นำเกียรติประวัติ และความภาคภูมิใจมาสู่ประเทศไทยทุกวันนี้
ทั้งนี้ กรมธนารักษ์ได้มีการผลิตเหรียญกษาปณ์ที่ระลึกเนื่องในโอกาสเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในโอกาสที่วันพระราชสมภพครบ ๒๐๐ ปี และเหรียญกษาปณ์ที่ระลึกเฉลิมพระเกียรติสมเด็จเจ้าฟ้านักวิจัย เพื่อระลึกถึงเหตุการณสำคัญทางประวัติศาสตร์และคุณูปการดังกล่าว
