๘๐ ปี วันสันติภาพไทย
18/08/2568
16
๘๐ ปี วันสันติภาพไทย
“...สันติภาพ มิได้หมายความถึงการสงบนิ่งไม่กระทำการใด ๆ เลย หากเป็นปฏิบัติการแห่งความรัก ความเมตตาต่อเพื่อนมนุษย์ สรรพสัตว์ และสิ่งแวดล้อมทั้งมวล ภารกิจเพื่อสันติภาพจึงเป็นภารกิจที่ยิ่งใหญ่ของมนุษยชาติ ซึ่งจะบรรลุผลสำเร็จได้ มิใช่ด้วยการเรียกร้องที่จะได้รับ หากอยู่ที่การลงมือเสียสละเพื่อประโยชน์สุขของมหาชน...” (พระราชดำรัสของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เนื่องในงาน ๕๐ ปี วันสันติภาพไทย วันที่ ๑๖ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๘)
.
วันที่ ๑๖ สิงหาคมของทุกปี เป็น “วันสันติภาพไทย” เพื่อรำลึกถึงคุณูปการและความเสียสละ
ของขบวนการ “เสรีไทย” ซึ่งได้ทำการต่อต้านสงครามและการรุกรานในทุกรูปแบบ พร้อมทั้งต่อสู้เพื่อธำรงไว้ซึ่งเอกราชและอธิปไตยของชาติ อันเป็นการปลูกฝังให้เยาวชนรุ่นหลังตระหนักถึงคุณค่าของสันติภาพไทย
.
ย้อนกลับไปในช่วงสงครามโลกครั้งที่ ๒ ประชาชนชาวไทยทั้งในและต่างประเทศได้ร่วมกันจัดตั้งขบวนการเสรีไทยขึ้น เพื่อช่วยเหลือฝ่ายสัมพันธมิตรต่อสู้กับกองทัพญี่ปุ่นที่ส่งกำลังพลเข้ารุกรานประเทศไทย
ซึ่งขบวนการเสรีไทยนี้เป็นผู้มีส่วนสำคัญในการรักษาเอกราชและอธิปไตย ทำให้ประเทศไทยไม่ตกเป็นประเทศผู้แพ้สงคราม
ในวันที่ ๑๕ สิงหาคม ๒๔๘๘ เมื่อสงครามโลกครั้งที่ ๒ ยุติลงหลังญี่ปุ่นประกาศยอมแพ้สงครามอย่างเป็นทางการ รัฐบาลไทยได้ตัดสินใจออกประกาศสันติภาพ ในวันที่ ๑๖ สิงหาคม ๒๔๘๘ โดยนายปรีดี พนมยงค์ หัวหน้าขบวนการเสรีไทย ในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล (รัชกาลที่ ๘) ซึ่งทำให้สถานะของการประกาศสงครามต่อสหรัฐอเมริกาและบริเตนใหญ่ เมื่อวันที่ ๒๕ มกราคม ๒๔๘๕ เป็น โมฆะ เนื่องจากเป็นการกระทำที่ขัดต่อเจตจำนงของประชาชนและขัดต่อรัฐธรรมนูญไทย
.
เพื่อระลึกถึงเหตุการณสำคัญทางประวัติศาสตร์ดังกล่าว กรมธนารักษ์ได้ผลิตเหรียญกษาปณ์
ที่ระลึกเนื่องในโอกาสครบ ๕๐ ปี สันติภาพขึ้น
นอกจากนี้ปัจจุบันยังมีสถานที่และสิ่งก่อสร้างที่จัดทำขึ้นเพื่อรำลึกถึงวันสันติภาพไทยและขบวนการเสรีไทยหลายแห่ง เช่น
สวนเสรีไทย เขตบึงกุ่ม กรุงเทพมหานคร
ถนนเสรีไทย ในกรุงเทพมหานคร
สวนสันติภาพ ใกล้อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ กรุงเทพมหานคร
ถนน ๑๖ สิงหา ภายในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ กรุงเทพมหานคร
อ้างอิงกษิดิศ อนันทนาธร. ๗๑ ปีวันสันติภาพไทย: สันติ-ประชา-ทำ. กรงเทพฯ : หอจดหมายเหตุ
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๕๙.
ทรูปลูกปัญญา. วันสันติภาพไทย. เข้าถึงเมื่อ ๑๔ สิงหาคม ๒๕๖๘. เข้าถึงได้จาก
วันสันติภาพไทย | TruePlookpanya.
สถาบันปรีดี พนมยงค์. ๘๐ ปี วันสันติภาพไทย: ยุทธศาสตร์เสรีไทย หรือ 'ปาฏิหาริย์'? (ตอนที่ ๒) ไทยรอด
สงครามโลกครั้งที่ ๒ มาได้อย่างไร?. เข้าถึงเมื่อ ๑๔ สิงหาคม ๒๕๖๘. เข้าถึงได้จาก https://pridi.or.th/th/content/2025/03/2359.
